Shaum Bukan Puasa
Oleh : Tatang Khoerudin
Sudah
lebih dari sepekan umat Islam melaksanakan ibadah shaum ramadhan, untuk beberapa orang, shaum kali ini mungkin sudah merupakan yang kesekian kalinya, bukan
hanya belasan tapi puluhan kalinya. Walaupun demikian, ramadhan tetap merupakan
hal yang ditunggu.
Terlepas
dari itu, ada satu hal yang sangat mendasar yang mampu mempengaruhi keadaan
psikologis kita saat melaksanakan shaum, hal ini biasanya tidak terasa bahkan
dianggap bukanlah sebuah kekeliruan, yang lebih memprihatinkan, kekeliruan ini
kerap dilakukan pemakaiannya oleh agen paling laris dalam mempengaruhi
masyarakat seperti media elektronik dan media cetak.
Kekeliruan
yang dimaksud adalah kekeliruan masyarakat dalam pemakaian kata puasa yang disandarkan pada bulan ramadhan. Hal ini merupakan kekeliruan
yang dapat mempengaruhi keadaan psikis masyarakat dan juga bias berambas besar
bagi kemurnian ibadah shaum kita.
Bila
melihat pada kamus, atau beberapa sumber bacaan, kata puasa berasal dari kata “upawasa” yang digunakan oleh umat Hindu
untuk salahsatu peribadatan mereka, upawasa
berarti “menyiksa diri”, sehingga bentuk dari peribadatan itu sendiri memang
bermotif dan bertujuan untuk menyiksa si pelaku itu sendiri, karena itu kita
sering mendengar da puasa yang dilakukan selama 40 hari 40 malam, yang
didalamnya full dilarang makan,
minum, hingga melakukan aktifitas suami istri.
Sedangkan
kata shaum atau shiyam, yang digunakan di dalam Islam, berasal dari bahasa arab Shaama-Yashuumu yang berarti menahan,
lebih rincinya lagi menahan dari makan, minum, jima’ dan yang lainnya pada
waktu siang hari dari terbitnya fajar hingga terbenamnya matahari.
(Al-Asqalani, 2: 150, Sabiq, 1995: 319). Dari pengrtian diatas jelas perbedaan
antara makna puasa dan shaum.
Selain
dari segi makna, dari segi realita pun puasa dengan shaum ada beberapa
berbedaan. Pertama, dalam puasa tidak
dperbolehkan berbuka pada waktu malam, sebaliknya, di dalam Islam ketika shaum
justru dilarang melakukan wishal (tidak berbuka) (HR Muttafaq Alaih). Kedua, di dalam puasa atau upawasa tidak
boleh makan, minum, dan bercampur pada waktu malam, meski itu selama 40 hari
berturut-turut, sedangkan di dalam Islam, ketika shaum, kita boleh makan,
minum, bahkan melakukan hubungan suami istri pada waktu malamnya, termasuk di
bulan ramadhan ini. Sebagaimana Allah telah berfirman dalam Q.S Al-Baqarah ayat
187:
“dihalalkan bagimu pada malam hari shiyam bercampur
dengan istrimu. Mereka adalah pakaian bagimu, dan kamu pakaian bagi mereka …
Makan dan minumlah hingga jelas bagimu (perbedaan) benang putih dan benang
hitam, yaitu fajar….”
dan
ketiga, dengan tidaknya makan dan
minum dalam waktu yang lama seperti dilakukan ketika puasa, tentu akan merusak
dan mengurangi daya tahan tubuh, sedangkan di dalam Islam dengan shaumnya, Rasulallah mengatakan bahwa
dengan shaum kita akan menjadi sehat.
Dengan perbedaan ini,
tentunya kita selaku umat Islam harus membiasakan diri melakukan segala
syariatnya dengan menyeluruh, termasuk dalam hal penamaan amalan ibadah kita,
karena sekali lagi penamaan pun akan memberikan dampak pada keadaan psikis,
dengan menamakan puasa, maka image
dari ibadah shaum di bulan ramadhan pun menjadi jelek, sebuah ajang penyiksaan
diri yang tentunya bagi anak-anak dan orang awam akan menjadi salah satu
penyebab enggannya mereka shaum di bulan mulia ini. Tetapi dengan menggunakan
kata shaum, selain menggunakan bahasa yang seharusnya, semangat dalam
penunaiannya dan mengharap ridha dari Allah menjadi bertambah. Ini menjadi
tanggung jawab kita semua, bukan hanya umat Islam secara khusus, media massa
yang terlibat dengan aktifitas shaum pun sama, mengingat peran dari media
sendiri yang begitu besar, karena kita harus berhati-hati menjaga kesucian
ibadah shaum ramadhan kita, karena balasan dari shaum Allah sendiri yang tahu
dan menentukannya. Wallahu A’lam (Ar/11)
Al-Mushlih 2009
Coba perhatikan. ada yang sama dari dulu sampai sekarang.
Apa itu???
Cinderamata DKM Al Mushlih 2012
Testimoni Ketua DKM Al Mushlih 1432 H dan 1433 H
Al-Mushlih Open 2013
Selamat menyaksikan...
DKM Al Muslih Open Recruitment Panitia dan Pengajar Klub Bahasa 2013
Halo para #MuslimBudayawan, @klubbahasa_AM lagi OR lagi ni buat kamu yang suka ngabdi ata eksekusi... :D
yang suka ngajar langsung aja ketik:
pengajar_nama_institusi_pilihan bahasa
kirim ke: 085773726086
dan kalo yang suka jadi panitia ketik:
panitia_nama_pilihan divisi
lalu kirim ke: 089695166262
Ayo buktikan kontribusimu di sini...
Ayo buktikan kontribusimu di sini...
"Khairunnas Anfauhum Linnas", sebaik-baiknya manusia adalah yang bermanfaat bagi manusia lainnya (: #LesBahasa
Pengumuman SBMPTN FIB Unpad 2013
Selamat Datang #BudayawanMuda di Kampus Perjuangan dan Prestasi :)
No | Jurusan | Nama | Asal |
1 | ADILA RANASTI | Sastra Indonesia | jakarta |
2 | ADINDA CRESENDA H | Sastra Indonesia | banten |
3 | AI GUMIAR | Sastra Indonesia | bandung |
4 | AJENG DEWI PAJARWATI | Sastra Indonesia | bandung |
5 | ALKHAMNI PUTRI UTAMI | Sastra Indonesia | bandung |
6 | ANISA BANUARI | Sastra Indonesia | bogor |
7 | ANNA LIASTA | Sastra Indonesia | bandung |
8 | ANOM PRAMBUDI R | Sastra Indonesia | bandung |
9 | BEDI ABDUL ROHMAN | Sastra Indonesia | jakarta |
10 | BERNADETTA INES | Sastra Indonesia | bandung |
11 | CHARAKA RAFILA | Sastra Indonesia | jakarta |
12 | CICI FAJARIYANI | Sastra Indonesia | bandung |
13 | DENARIA | Sastra Indonesia | bandung |
14 | DEVY NURFAJAR PUTRI | Sastra Indonesia | bandung |
15 | DIMAS GALIH P | Sastra Indonesia | bandung |
16 | DWISRI KURNIADI P | Sastra Indonesia | bandung |
17 | ELFIS F H | Sastra Indonesia | Palembang |
18 | ELIS SITI MARIAM | Sastra Indonesia | bandung |
19 | ELSA NOFRIZAL | Sastra Indonesia | jakarta |
20 | FABIYAN YUNISHAR M | Sastra Indonesia | bogor |
21 | FATWAH DINIATY | Sastra Indonesia | jakarta |
22 | FITRA FEBBY PRAFITRI | Sastra Indonesia | bandung |
23 | GABRIELLE TYAS R | Sastra Indonesia | jakarta |
24 | ILMA HUSNAH | Sastra Indonesia | Padang |
25 | INTAN UMI KULSUM | Sastra Indonesia | bogor |
26 | KEVIN LIBRATA | Sastra Indonesia | bogor |
27 | KHAULAH NAQIYYAH F | Sastra Indonesia | banten |
28 | MALIK ABDUL AZIS | Sastra Indonesia | jakarta |
29 | MARIAM ALI BASROH | Sastra Indonesia | bandung |
30 | MARYATI | Sastra Indonesia | bandung |
31 | MEIDY AUDIA F | Sastra Indonesia | bogor |
32 | MIRANTI CHOIRUN NIDA | Sastra Indonesia | bandung |
33 | MOCH FIKRI BAIHAQI | Sastra Indonesia | bandung |
34 | MOCHAMAD FADLY K R | Sastra Indonesia | bandung |
35 | MOHAMAD BINTANG P | Sastra Indonesia | bogor |
36 | MUHAMAD HUSNI | Sastra Indonesia | bandung |
37 | OLIVIA MAULANI CH | Sastra Indonesia | bandung |
38 | R OCKTI KARLENI | Sastra Indonesia | bandung |
39 | RAMANEDIA REZKY W | Sastra Indonesia | jakarta |
40 | RATU HANZSA SYAFIA | Sastra Indonesia | bandung |
41 | RHAMA PRIOHARTONO MP | Sastra Indonesia | bandung |
42 | RINI APRIANI SIREGAR | Sastra Indonesia | bogor |
43 | RISYA EKA SUTANTO | Sastra Indonesia | bandung |
44 | ROBI SETIAWAN | Sastra Indonesia | bandung |
45 | SARAH OKTAVIANTI | Sastra Indonesia | bogor |
46 | SINDI PUTRI AMALIA | Sastra Indonesia | bandung |
47 | SRIMAINI PARDEDE | Sastra Indonesia | medan usu |
48 | SUSI SOPIANI | Sastra Indonesia | bandung |
49 | ULFA LUTHFIA H | Sastra Indonesia | jakarta |
50 | YUNI AYU AMIDA | Sastra Indonesia | bandung |
51 | ZAIDAH NURAINI D | Sastra Indonesia | bandung |
52 | ADI FADLI RAMDAN | Sastra Sunda | bandung |
53 | ANDRI WIGUNA | Sastra Sunda | bandung |
54 | ANIQ MULIKA MUTTAQIN | Sastra Sunda | bandung |
55 | ANISATUM MUAWANAH | Sastra Sunda | bogor |
56 | ANTON PURWANTO | Sastra Sunda | bandung |
57 | ASIH TRI LESTARI | Sastra Sunda | bandung |
58 | ATIN RUSTATIN H | Sastra Sunda | bogor |
59 | DEDE SINTA KRISTI | Sastra Sunda | bandung |
60 | DENA ABDUL AZIZ | Sastra Sunda | bandung |
61 | DENA MUSWILIANA | Sastra Sunda | bandung |
62 | DINI ISLAMY | Sastra Sunda | bandung |
63 | DIYAN SUNDARI FASYA | Sastra Sunda | bandung |
64 | DONY ALFARIZKI | Sastra Sunda | bandung |
65 | FAHMI ANSORI | Sastra Sunda | bandung |
66 | FAKHRI ISMAIL | Sastra Sunda | bandung |
67 | FAUZIA RAHMA | Sastra Sunda | bandung |
68 | GARNIDA D P | Sastra Sunda | bandung |
69 | GINANJAR SEPTIAN | Sastra Sunda | bandung |
70 | HENI MELIYANAWATI | Sastra Sunda | bandung |
71 | HILDA AMALIA A | Sastra Sunda | bogor |
72 | IIN INAYATI | Sastra Sunda | bandung |
73 | INDA HESTIYANA | Sastra Sunda | bandung |
74 | INDAH HIKMAWATI | Sastra Sunda | bandung |
75 | KHAERINA DAUD | Sastra Sunda | bandung |
76 | LUTFI GUNAWAN | Sastra Sunda | bandung |
77 | MIRA BELA SANTI | Sastra Sunda | bandung |
78 | MUHAMMAD FATHUL F | Sastra Sunda | bogor |
79 | MUHAMMAD REZA HAKIM | Sastra Sunda | bandung |
80 | NOVA ROSDIANA | Sastra Sunda | bandung |
81 | NUR RAHMAH APRILIANI | Sastra Sunda | bandung |
82 | NUR SRI MULYATI | Sastra Sunda | bandung |
83 | RIKI NAWAWI | Sastra Sunda | bandung |
84 | ROMLY ISYA ANSHORY | Sastra Sunda | bandung |
85 | SALEHUDIN | Sastra Sunda | bandung |
86 | SINDI DWI PUTRI | Sastra Sunda | bogor |
87 | SITI IRMA NAPISAH | Sastra Sunda | bogor |
88 | SYIFA LIANI MARIANA | Sastra Sunda | bandung |
89 | SYIVA SOVIANI ISWARI | Sastra Sunda | bandung |
90 | TAOFIK NUGRAHA | Sastra Sunda | bandung |
91 | TAUFIK KEMAL I | Sastra Sunda | bandung |
92 | TRESNA SITI SYAADAH | Sastra Sunda | bandung |
93 | ULFA NURFALAH | Sastra Sunda | bandung |
94 | YOGI SAPUTRA MUBAROK | Sastra Sunda | bandung |
95 | YULIANI SRI LESTARI | Sastra Sunda | bandung |
96 | ACHMAD YUSUF B | Ilmu Sejarah | bandung |
97 | ADITYA FIQRI A R | Ilmu Sejarah | bogor |
98 | AKBAR MAULANA YUSUF | Ilmu Sejarah | jakarta |
99 | ALDY FREDIANTAMA | Ilmu Sejarah | bandung |
100 | ANI SEPTIANI | Ilmu Sejarah | bandung |
101 | APID APRIANSYAH | Ilmu Sejarah | bandung |
102 | AZIZA ADLIEN NABILA | Ilmu Sejarah | bandung |
103 | BRANDON ERLANDO R K | Ilmu Sejarah | bandung |
104 | BUDI PRASETYO RIYADI | Ilmu Sejarah | jakarta |
105 | DEFHITA N SYAFITRI | Ilmu Sejarah | bandung |
106 | DIKRI NURAZHAR | Ilmu Sejarah | bogor |
107 | ERWIN DIAN PRASETYA | Ilmu Sejarah | yogyakarta |
108 | FAHRUL ROJI | Ilmu Sejarah | bandung |
109 | FAKHRI NURZAMAN | Ilmu Sejarah | bandung |
110 | FATH KUSUMAH R | Ilmu Sejarah | bandung |
111 | HILMAN THOMY ALBARRU | Ilmu Sejarah | bandung |
112 | LITA SARASWATY | Ilmu Sejarah | bandung |
113 | M HIFDZI MULKILLAH | Ilmu Sejarah | bandung |
114 | M IDRIS ABDUL JABBAR | Ilmu Sejarah | bandung |
115 | M RAFFI ADRIANSYAH M | Ilmu Sejarah | bandung |
116 | M RIFQI NAUFAL | Ilmu Sejarah | Palembang |
117 | M RIZKY FADHILAH | Ilmu Sejarah | bogor |
118 | MUH FEBRI RAMADHAN | Ilmu Sejarah | banten |
119 | MUHAMMAD ADNAN APN | Ilmu Sejarah | bandung |
120 | MUHAMMAD FAZIL P | Ilmu Sejarah | bandung |
121 | MUHAMMAD IQBAL M | Ilmu Sejarah | bandung |
122 | MUHAMMAD MAULIDAN | Ilmu Sejarah | bandung |
123 | NOVITASARI | Ilmu Sejarah | bandung |
124 | QOBLY MUBAROK | Ilmu Sejarah | bogor |
125 | R S ZHARA Z A | Ilmu Sejarah | bandung |
126 | RACHMI FAHMIANI K | Ilmu Sejarah | bandung |
127 | RAYNALDI ADITYA S | Ilmu Sejarah | jakarta |
128 | RESSY SYARIFAH | Ilmu Sejarah | bandung |
129 | REZA FATURRAHMAN | Ilmu Sejarah | bandung |
130 | RIFAL LESMANA | Ilmu Sejarah | bandung |
131 | RISMAYANTI E P | Ilmu Sejarah | bandung |
132 | RIZKY ANGGRAINI | Ilmu Sejarah | jakarta |
133 | SALAFUDIN AL AYUBI | Ilmu Sejarah | bandung |
134 | SITI RISKIANI H | Ilmu Sejarah | jakarta |
135 | SOPI SOLIHAH | Ilmu Sejarah | bandung |
136 | SULTON MK | Ilmu Sejarah | bogor |
137 | SYIFA AFIFAH QALBY | Ilmu Sejarah | bandung |
138 | ULVI MUTMAINAH SANI | Ilmu Sejarah | bandung |
139 | YASMIN NABILAH | Ilmu Sejarah | bandung |
140 | YUDHA ADIPRATAMA | Ilmu Sejarah | banten |
141 | ALDILA PUTRI HAKMI | Sastra Inggris | Padang |
142 | ALIFIA NUGRAHANI P | Sastra Inggris | bogor |
143 | ALIVIANO ARYA WISESA | Sastra Inggris | jakarta |
144 | ANANDA BAYU PANGESTU | Sastra Inggris | bandung |
145 | ANTONI ALIARTO | Sastra Inggris | jakarta |
146 | ARIDHTARDHA ATMAJA P | Sastra Inggris | bandung |
147 | ASEP MUNDZIR | Sastra Inggris | bandung |
148 | ASHARI PUTRI S | Sastra Inggris | bandung |
149 | AVEL RIGENALDI B | Sastra Inggris | Padang |
150 | BAGUS PRATAMA A | Sastra Inggris | bandung |
151 | DANIS GANERU | Sastra Inggris | Padang |
152 | DEDEN KURNIA SYAM | Sastra Inggris | bandung |
153 | DEMITHA RINJANI I | Sastra Inggris | banten |
154 | FADHIL DININGRAT I R | Sastra Inggris | bandung |
155 | FADILLAH OKTOVIANI | Sastra Inggris | bandung |
156 | FAHREZA DEVIANDRI | Sastra Inggris | bogor |
157 | FAISAL ARIFIN | Sastra Inggris | bandung |
158 | FAUZAN NOVIANDY M | Sastra Inggris | bandung |
159 | FEBRIYANTI DEWI | Sastra Inggris | bandung |
160 | GREAT RAY | Sastra Inggris | bandung |
161 | HANA TSURAYYA | Sastra Inggris | bandung |
162 | JASMIN ZARASANI | Sastra Inggris | jakarta |
163 | LEONARD CAHYADI | Sastra Inggris | bandung |
164 | MAZAYA ADZHANI | Sastra Inggris | banten |
165 | MEIS DINA SANTIKA | Sastra Inggris | Lampung |
166 | MOCH SALMAN RAMADHAN | Sastra Inggris | bandung |
167 | MOHAMMAD ILMAN F S | Sastra Inggris | bandung |
168 | NIKEN YUNI HAPSARI | Sastra Inggris | jakarta |
169 | NOVI NUR APRILLYANTI | Sastra Inggris | bandung |
170 | NOVIYANTI KATERINA | Sastra Inggris | jakarta |
171 | NURUL IMAM | Sastra Inggris | bandung |
172 | PUTTY MELATI | Sastra Inggris | bandung |
173 | RADISTI DWIKALISTI | Sastra Inggris | bogor |
174 | RAHMAT SATRIA HARMI | Sastra Inggris | Padang |
175 | RENGGANIS CITRA C | Sastra Inggris | bandung |
176 | RIAN FAUZAN | Sastra Inggris | bandung |
177 | RISKI RIYADI | Sastra Inggris | bandung |
178 | RISMA DWIYANI | Sastra Inggris | bandung |
179 | RISNA RAHMAN | Sastra Inggris | bogor |
180 | RIZKA CHAIRANI | Sastra Inggris | bandung |
181 | SARAH HASYA AZ ZAHRA | Sastra Inggris | bandung |
182 | STEFANI RATU LESTARI | Sastra Inggris | bandung |
183 | SYIFA RIZQITA D | Sastra Inggris | bandung |
184 | TASHA RIZKA PUTRI | Sastra Inggris | jakarta |
185 | TIARA FARIZA | Sastra Inggris | bandung |
186 | VINA FASYA K | Sastra Inggris | bandung |
187 | AISYAH APINI | Sastra Perancis | bandung |
188 | AISYAH ASTRID PUTRI | Sastra Perancis | medan usu |
189 | AMELIA YEZA P | Sastra Perancis | Jambi |
190 | ANDI MAWADDAH | Sastra Perancis | jakarta |
191 | ANDREW RAMADHAN Y | Sastra Perancis | bogor |
192 | ANNISA KASIH PERTIWI | Sastra Perancis | bandung |
193 | ANNISA NAFIE NABILA | Sastra Perancis | jakarta |
194 | AVIRON AZIZAH FASYA | Sastra Perancis | bandung |
195 | CAKA MIKAEL BARUNA | Sastra Perancis | bandung |
196 | CHOIRUL HIDAYANTO | Sastra Perancis | jakarta |
197 | DEMI TRESNATI | Sastra Perancis | bandung |
198 | DIAN FAHMANINGRUM | Sastra Perancis | bandung |
199 | DIANDRA N A | Sastra Perancis | jakarta |
200 | DIARTI KUSUMADEWI S | Sastra Perancis | bandung |
201 | DINA NUR WIJAYA | Sastra Perancis | jakarta |
202 | DWI FERA NUR LATIFAH | Sastra Perancis | jakarta |
203 | ELI NURJANAH | Sastra Perancis | bogor |
204 | FITRIYAH BASALAMAH | Sastra Perancis | bandung |
205 | HASYA HANIFAN | Sastra Perancis | bandung |
206 | HERLINA LOVIGA | Sastra Perancis | bogor |
207 | INTAN SETYAWATI | Sastra Perancis | Padang |
208 | LAVIENIA RIESKA A | Sastra Perancis | bandung |
209 | LEVANA ELSYIFA M | Sastra Perancis | bandung |
210 | LEVY DAVID TEOFILUS | Sastra Perancis | jakarta |
211 | LUKMAN CALVIN J T | Sastra Perancis | bogor |
212 | MADINNATUL ULFA N | Sastra Perancis | bandung |
213 | MOHAMMAD FAIZ D | Sastra Perancis | bandung |
214 | MUHAMMAD RIZKY A | Sastra Perancis | bogor |
215 | NATALIE AMADEA | Sastra Perancis | semarang |
216 | NENENG ROSTIANA | Sastra Perancis | banten |
217 | PRASTYA PANDU W | Sastra Perancis | bandung |
218 | PUTI REVINA DEWI | Sastra Perancis | Padang |
219 | PUTRI LESTARI P | Sastra Perancis | jakarta |
220 | QISTHY MULIAWAN | Sastra Perancis | jakarta |
221 | RAKHMIANA | Sastra Perancis | jakarta |
222 | RIZKI | Sastra Perancis | banten |
223 | ROSHAN GHAISANI K | Sastra Perancis | jakarta |
224 | SABRINA NUR AFIFAH | Sastra Perancis | bandung |
225 | THALITA ALANNA | Sastra Perancis | jakarta |
226 | TIARA RAMADHANI | Sastra Perancis | bandung |
227 | VININDA GELISSA B | Sastra Perancis | bandung |
228 | WILDAH FAIZATINA A | Sastra Perancis | jakarta |
229 | A REZA FIRDAUS | Sastra Jepang | bandung |
230 | ADITYAS DEWI SEKAR A | Sastra Jepang | bogor |
231 | AFIFAH ANGGRAENI | Sastra Jepang | banten |
232 | AISAH PUSPA S S | Sastra Jepang | bandung |
233 | AJENG GEMA NURUL C | Sastra Jepang | jakarta |
234 | AKHSEL RAMADIAN J | Sastra Jepang | jakarta |
235 | ALAMSYAH NUR FAUZY | Sastra Jepang | bandung |
236 | AMORI ELIAB | Sastra Jepang | bandung |
237 | ANNISA RACHMA S | Sastra Jepang | jakarta |
238 | ANNISA ULFA | Sastra Jepang | bandung |
239 | ANYA DELLANITA | Sastra Jepang | bandung |
240 | ARIF RAHMAN | Sastra Jepang | jakarta |
241 | ATIKA KURNIA PUTRI | Sastra Jepang | Lampung |
242 | BRYAN TIMUR PANJI P | Sastra Jepang | bandung |
243 | BUDI HAZRIAN | Sastra Jepang | Banda Aceh |
244 | FAIKAR NUGRAHA R | Sastra Jepang | bandung |
245 | FAIRUZ S SALSABILA | Sastra Jepang | bandung |
246 | FEMITA IMANTI B | Sastra Jepang | bandung |
247 | HANNA BELLA ARDELIA | Sastra Jepang | jakarta |
248 | HERIANI YULIA PUTRI | Sastra Jepang | jakarta |
249 | HIDAYANI T | Sastra Jepang | bandung |
250 | HIKARINO BASKORO D | Sastra Jepang | bandung |
251 | KANIA EKA SAVITRI | Sastra Jepang | bogor |
252 | KETUT BASKARA W | Sastra Jepang | bogor |
253 | LUTHFINA FATHI | Sastra Jepang | bandung |
254 | M NAJMI ADMIRALDI | Sastra Jepang | bandung |
255 | MEIRNA LARASATI | Sastra Jepang | jakarta |
256 | MIFTAHUL KHOERIYAH | Sastra Jepang | bandung |
257 | MOH REZA RAHARDIAN | Sastra Jepang | yogyakarta |
258 | MUHAMMAD YASYKUR A | Sastra Jepang | jakarta |
259 | NATASYA MEIDYANTI | Sastra Jepang | Palembang |
260 | NIKITA NATASYA | Sastra Jepang | jakarta |
261 | PRIMA WIDYASTUTI | Sastra Jepang | jakarta |
262 | S CLARA ANGELY A S | Sastra Jepang | Medan Unimed |
263 | WINONA MADELINA | Sastra Jepang | pontianak |
264 | YESSI WINNES ADRISSA | Sastra Jepang | banten |
265 | YOHANES BABTISTA ALB | Sastra Jepang | bogor |
266 | YUSUF AMINNUR S E | Sastra Jepang | surakarta |
267 | A REZA FIRDAUS | Sastra Jepang | bandung |
268 | ADITYAS DEWI SEKAR A | Sastra Jepang | bogor |
269 | AFIFAH ANGGRAENI | Sastra Jepang | banten |
270 | AISAH PUSPA S S | Sastra Jepang | bandung |
271 | AJENG GEMA NURUL C | Sastra Jepang | jakarta |
272 | AKHSEL RAMADIAN J | Sastra Jepang | jakarta |
273 | ALAMSYAH NUR FAUZY | Sastra Jepang | bandung |
274 | AMORI ELIAB | Sastra Jepang | bandung |
275 | ANNISA RACHMA S | Sastra Jepang | jakarta |
276 | ANNISA ULFA | Sastra Jepang | bandung |
277 | ANYA DELLANITA | Sastra Jepang | bandung |
278 | ARIF RAHMAN | Sastra Jepang | jakarta |
279 | ATIKA KURNIA PUTRI | Sastra Jepang | Lampung |
280 | BRYAN TIMUR PANJI P | Sastra Jepang | bandung |
281 | BUDI HAZRIAN | Sastra Jepang | Banda Aceh |
282 | FAIKAR NUGRAHA R | Sastra Jepang | bandung |
283 | FAIRUZ S SALSABILA | Sastra Jepang | bandung |
284 | FEMITA IMANTI B | Sastra Jepang | bandung |
285 | HANNA BELLA ARDELIA | Sastra Jepang | jakarta |
286 | HERIANI YULIA PUTRI | Sastra Jepang | jakarta |
287 | HIDAYANI T | Sastra Jepang | bandung |
288 | HIKARINO BASKORO D | Sastra Jepang | bandung |
289 | KANIA EKA SAVITRI | Sastra Jepang | bogor |
290 | KETUT BASKARA W | Sastra Jepang | bogor |
291 | LUTHFINA FATHI | Sastra Jepang | bandung |
292 | M NAJMI ADMIRALDI | Sastra Jepang | bandung |
293 | MEIRNA LARASATI | Sastra Jepang | jakarta |
294 | MIFTAHUL KHOERIYAH | Sastra Jepang | bandung |
295 | MOH REZA RAHARDIAN | Sastra Jepang | yogyakarta |
296 | MUHAMMAD YASYKUR A | Sastra Jepang | jakarta |
297 | NATASYA MEIDYANTI | Sastra Jepang | Palembang |
298 | NIKITA NATASYA | Sastra Jepang | jakarta |
299 | PRIMA WIDYASTUTI | Sastra Jepang | jakarta |
300 | S CLARA ANGELY A S | Sastra Jepang | Medan Unimed |
301 | WINONA MADELINA | Sastra Jepang | pontianak |
302 | YESSI WINNES ADRISSA | Sastra Jepang | banten |
303 | YOHANES BABTISTA ALB | Sastra Jepang | bogor |
304 | YUSUF AMINNUR S E | Sastra Jepang | surakarta |
305 | ADELYA ANDANNY | Sastra Rusia | banten |
306 | ADI PRATAMA | Sastra Rusia | bogor |
307 | ALDINA FEBRIYANTI | Sastra Rusia | Palembang |
308 | ALEXANDRA TIFANI APB | Sastra Rusia | bandung |
309 | ALVIN NURVINDI | Sastra Rusia | bandung |
310 | ANDI RIZKI NOFENTRI | Sastra Rusia | semarang |
311 | ARMY ANNISA BALQIS | Sastra Rusia | jakarta |
312 | AYU DEWANTI LARASATI | Sastra Rusia | jakarta |
313 | AYU NAJMI | Sastra Rusia | bandung |
314 | BERDINA LISVIA S | Sastra Rusia | jakarta |
315 | BINTANG ADIGUNA LUBI | Sastra Rusia | jakarta |
316 | BUSTANULDIN ARSAD | Sastra Rusia | Padang |
317 | CLARESTA SALLATA | Sastra Rusia | jakarta |
318 | DEA PUTRI FIRIZKI | Sastra Rusia | jakarta |
319 | DEWI ANGGINI S | Sastra Rusia | bandung |
320 | DHIVO MUHAMMAD | Sastra Rusia | bandung |
321 | DITA KAMEILINDA J | Sastra Rusia | bogor |
322 | DWI ASTUTI UTAMI DEW | Sastra Rusia | bandung |
323 | DWI RYZUKA EKIAWAN | Sastra Rusia | bogor |
324 | FADHIL FAJARUL AMAL | Sastra Rusia | bandung |
325 | FAISAL RACHMAN | Sastra Rusia | bandung |
326 | FAJAR MUHAMAD R H | Sastra Rusia | bandung |
327 | FELIAN AULIYA | Sastra Rusia | bogor |
328 | FEMI FASHIHA GARNETI | Sastra Rusia | bandung |
329 | FRANSISCO SIHOMBING | Sastra Rusia | bandung |
330 | GHEA RIZKI AMALIA | Sastra Rusia | bandung |
331 | GILBERTUS ADIN SURYA | Sastra Rusia | yogyakarta |
332 | GINANJAR APRIYANTI | Sastra Rusia | jakarta |
333 | HAKIKI TERTIARI H | Sastra Rusia | jakarta |
334 | HAMZAH | Sastra Rusia | jakarta |
335 | HANINDA DESLIKA | Sastra Rusia | banten |
336 | HICGEGGY MEMORY B S | Sastra Rusia | bandung |
337 | HYANGNAWANG D | Sastra Rusia | bogor |
338 | IDZHAR ABDURROHMAN | Sastra Rusia | bandung |
339 | INTAN PERMATASARI | Sastra Rusia | bandung |
340 | KARTIKA PUTRI | Sastra Rusia | bogor |
341 | KOKO KOMARUDIN | Sastra Rusia | bandung |
342 | MIRZA AULIA RAMADHAN | Sastra Rusia | jakarta |
343 | MUHAMMAD RIFQI F A | Sastra Rusia | bandung |
344 | MUTIA NUR HAFIZA | Sastra Rusia | jakarta |
345 | NADILLA ZAMRA | Sastra Rusia | jakarta |
346 | NADYA ANJANNI JASYR | Sastra Rusia | bogor |
347 | NINING JULIANTIS | Sastra Rusia | Jambi |
348 | NISRINA AMALIA | Sastra Rusia | jakarta |
349 | NOOR IBRAHIM KHAIRUL | Sastra Rusia | bogor |
350 | PUTRI ELZA WULANDARI | Sastra Rusia | Palembang |
351 | RACHEL MARTINA SAIYA | Sastra Rusia | bogor |
352 | RADITYO DITO | Sastra Rusia | jakarta |
353 | RANDY RAGISTHA | Sastra Rusia | bogor |
354 | RENDI CASMONO | Sastra Rusia | bandung |
355 | RIFHA ADI PRIATAMA | Sastra Rusia | bogor |
356 | RIFKY RAVANTO PUTRA | Sastra Rusia | jakarta |
357 | RINA RAHMADIAH R | Sastra Rusia | banten |
358 | SRI SURYANI | Sastra Rusia | bandung |
359 | WINDA WIDYAWATI | Sastra Rusia | bandung |
360 | YOHANNA DWITRIAPRILA | Sastra Rusia | bandung |
361 | ADE YULIANTI | Sastra Jerman | bogor |
362 | AGUNG DARMAWANGSA P | Sastra Jerman | jakarta |
363 | ANGELA DARMAYANTI | Sastra Jerman | bogor |
364 | ANGGI NUGRAHA | Sastra Jerman | bandung |
365 | ATHIRAH JACOBACH | Sastra Jerman | bogor |
366 | AUDREY DIWANTRI A | Sastra Jerman | bandung |
367 | AYA HONA LEVA | Sastra Jerman | jakarta |
368 | AYU ANISSA WAHYUNI | Sastra Jerman | bandung |
369 | AZARYA VIEDY C | Sastra Jerman | jakarta |
370 | DEVIN ARMANDOBILAL H | Sastra Jerman | jakarta |
371 | DIO RAMADHANI OTTAY | Sastra Jerman | jakarta |
372 | ELSA FITRIA NURWANTI | Sastra Jerman | bandung |
373 | FADWA IMAROTURROHIMA | Sastra Jerman | bogor |
374 | FALENTINO FARHAN | Sastra Jerman | jakarta |
375 | FAUZI QURNIATAMA P | Sastra Jerman | bogor |
376 | GEDE RANGGA R | Sastra Jerman | jakarta |
377 | GINANDA MAHSA K | Sastra Jerman | bandung |
378 | IMPIANI | Sastra Jerman | bogor |
379 | INDAH DWI P | Sastra Jerman | bandung |
380 | JENITA WIGUNA | Sastra Jerman | bandung |
381 | KARINA MERDEKAWATI | Sastra Jerman | bogor |
382 | KEMAL INDI RIZKY N | Sastra Jerman | jakarta |
383 | KHANSA AZ ZAHRA D | Sastra Jerman | bandung |
384 | LEVI RACHMALIA | Sastra Jerman | bandung |
385 | LILLA SELVIDELIANA D | Sastra Jerman | bandung |
386 | LOAMY NURANI N | Sastra Jerman | bandung |
387 | MARIA REGINA N | Sastra Jerman | bandung |
388 | MIRANDASARI ASIYAH | Sastra Jerman | bogor |
389 | MUAMMAR RIFQI PALAKA | Sastra Jerman | banten |
390 | MUHAMMAD RIDWAN | Sastra Jerman | Medan Unimed |
391 | NADHIA TIARA ASTARI | Sastra Jerman | jakarta |
392 | NADHIRA AUDRELYA A | Sastra Jerman | bandung |
393 | NATHASHA J HILARY | Sastra Jerman | jakarta |
394 | NURAINI RAHMAWATI | Sastra Jerman | bogor |
395 | PANDU PURWADI | Sastra Jerman | bandung |
396 | PEBBI ROSALIA | Sastra Jerman | banten |
397 | PRAGITA TIARA SANDI | Sastra Jerman | bandung |
398 | PUTRI NUR SARASWATI | Sastra Jerman | yogyakarta |
399 | PUTRI ZAHRA C | Sastra Jerman | bandung |
400 | RACHMAYANTI | Sastra Jerman | jakarta |
401 | RAISHA ULA | Sastra Jerman | Bengkulu |
402 | RIMA SAPTA MAISA | Sastra Jerman | bandung |
403 | RIZKY P ANANDA | Sastra Jerman | samarinda |
404 | SHENIA ANDIANI PUTRI | Sastra Jerman | jakarta |
405 | SITI H NOVICKIRANA | Sastra Jerman | jakarta |
406 | SRI ARIEF WIBAWA M | Sastra Jerman | bogor |
407 | SYAFIQA | Sastra Jerman | jakarta |
408 | WISNU WARDANA | Sastra Jerman | bogor |
409 | AFLAH HANIFAH | Sastra Arab | bandung |
410 | AI FAUZIAH | Sastra Arab | bogor |
411 | ALFIYYAH FAUZIYYAH | Sastra Arab | bandung |
412 | AMALIA ZAHRA | Sastra Arab | banten |
413 | ARJUN SARIPWICAKSONO | Sastra Arab | banten |
414 | DEA VIRDA NISA | Sastra Arab | bandung |
415 | DEDEN SYARIFUDIN R | Sastra Arab | bandung |
416 | DIRGA FEBRIAN | Sastra Arab | bandung |
417 | DWILIA JOLEST PUTRI | Sastra Arab | jakarta |
418 | ECIH SRI SULASTRI | Sastra Arab | bogor |
419 | FADEL CHALIK ANDIKA | Sastra Arab | jakarta |
420 | FADZILATUN NISA R | Sastra Arab | jakarta |
421 | FAJAR CHOERUDIN | Sastra Arab | bandung |
422 | FAJRIANI AMALIA | Sastra Arab | jakarta |
423 | FIRMAN ZULFIYAN | Sastra Arab | banten |
424 | HANA RAHMI | Sastra Arab | bandung |
425 | HARI SYAHMAN | Sastra Arab | banten |
426 | IMAM MUSLIM AMIN | Sastra Arab | bandung |
427 | ISNAINI SHOLIKHAH | Sastra Arab | bandung |
428 | MUHAMMAD RASYID R | Sastra Arab | jakarta |
429 | MUHAMMAD REZA H | Sastra Arab | semarang |
430 | MUTHIA ILFAH | Sastra Arab | bandung |
431 | NENI AISYAH | Sastra Arab | bandung |
432 | NIDA NURFAZRIAH | Sastra Arab | bandung |
433 | NINA DWI H | Sastra Arab | bogor |
434 | RADELLA LEONA S | Sastra Arab | Lampung |
435 | RIRI SRININGSIH | Sastra Arab | bandung |
436 | RISMAYA NURMAYANTI | Sastra Arab | bandung |
437 | RISYA NURUL SAKINAH | Sastra Arab | bandung |
438 | RIZKI PURNAMA | Sastra Arab | bandung |
439 | RIZKI ULFAH | Sastra Arab | bandung |
440 | ROCHMAD SUMARWI U | Sastra Arab | bandung |
441 | SITI ZAENAB PRASTIKA | Sastra Arab | surabaya |
442 | SUFIYYA RAHMA KAMILA | Sastra Arab | bandung |
443 | SYIFA | Sastra Arab | bogor |
444 | THARIQI JUNDI YUSUF | Sastra Arab | bandung |
445 | VINI PITALOKAHISTORY | Sastra Arab | bandung |
446 | WILDAN MUKHOLLAD | Sastra Arab | jakarta |
447 | YANTO SETIAWAN | Sastra Arab | bandung |
448 | ZAIMA UMMUL HAQI | Sastra Arab | bandung |
Langganan:
Postingan (Atom)
0 komentar: